Q

Projekt Q jest propozycją podróży - rejsu statkiem na opuszczoną wyspę Poveglia, położoną na Weneckiej Lagunie. Poveglia jest tu figurą kluczową – jako miejsce kwarantanny, następnie lazaret, cmentarz i zbudowany wreszcie w dwudziestym wieku szpital psychiatryczny. Wszystkie te instytucje stanowiły kolejne formuły izolacji. Dlatego w projekcie Q wyspa Poveglia wraz z historią nękających ją epidemii i chorób staje się obrazem świata. W przestronnym wnętrzu Pawilonu Polskiego pokazana byłaby projekcja sfilmowanego brzegu wyspy widzianej od strony Laguny wypełniająca niemal całą przestrzeń ekspozycyjną oraz mapa, stanowiąca fragment Atlasu – przewodnika wręczanego pasażerom rejsu. Złożyłyby się na nią: geograficzno-medyczna ikonografia i teksty dotyczące wysp oraz epidemii, fikcyjne narracje i prawdziwe historie, teksty naukowe i historyczne, typologie i fenomeny choroby. Główną funkcją Pawilonu byłoby miejsce odprawy – zarezerwowania rejsu i pobyt w poczekalni. Wątek odosobnienia wydaje się być wynalazkiem Wenecji. To tu zostały stworzone słowa kwarantanna, lazaret i getto. Segregacja tych, którzy są zdrowi, normalni i właściwi od chorych, nienormalnych i niewłaściwych jest jednym z wyróżników/fundamentów europejskiego porządku. W gęstej, klaustrofobicznej i wiecznie zagrożonej rozpadem strukturze miasta idea wyjazdu może mieć wiele znaczeń: być ucieczką, przymusowym odizolowaniem, przejściowym bądź ostatecznym wykluczeniem, poszukiwaniem wiedzy bądź utopii. Choroba testuje siłę i wytrzymałość urządzeń społecznych oraz struktury społecznej jako całości. Jej konsekwencje w sposób radykalny uderzają we wszystkie dziedziny życia, transformują je i często niszczą. Kiedy dochodzi do epidemii, chorobie ulega cały społeczny organizm, który przekierowuje siły tylko i wyłącznie na przetrwanie. Ten stan wyjątkowy, w którym znikają jakiekolwiek podziały oprócz zróżnicowania na zdrowych, chorych i umarłych, fundamentalnie zmienia oblicza kultur i pozostawia na nich głębokie ślady. Choroba i epidemia w takim właśnie rozumieniu – jako bezwzględna totalność, są treścią projektu Q. Podróż na wyspę, podobnie jak choroba, jest doświadczeniem jednostkowym, powiązanym niemożliwymi do przewidzenia relacjami z doświadczeniami innych, przypadkowych pasażerów. Jednocześnie wychodzi poza ustalone trajektorie i trasy, jest realizacją niejednoznacznego marzenia o wyjeździe, wyspie, przygodzie, ale też ryzyku. W połączeniu z Atlasem stanie się oniryczną wyprawą wgłąb ludzkiej historii poddanej krytycznej próbie, oraz w stronę pytań, które kierują tok myślenia w rejony granic wiedzy i wyobraźni. Tytuł projektu Q swoją wizualną formą odnosi się do najistotniejszej i jedynej wizualnej interwencji, jaka nastąpi na wyspie Poveglia, gdzie umieszczone byłoby póltorametrowe jajo wykonane z piaskowca. Jajo, które nie ma być figurą choroby, a ślepego, drapieżnego i młodego życia, które wbrew wszystkiemu i tak się wykluje.

Foto. Ransom Riggs/mental_floss