Projekty publiczne

Przesilenie

wydarzenie, projekt przygotowany wspólnie z Alicją Wysocką
2018, Nowogród

Trafostacja

projekt publiczny
2016, ul. Na Niskich Łąkach 2a, Wrocław

Pasaż Róży

projekt publiczny
2014, ul. Piotrkowska 3, Łódź

Bezdźwięk

projekt publiczny zrealizowany we współpracy z Michałem Rudnickim, architektem
2014, Festiwal Open'er, Gdynia

Wkrótce wszystko się zmieni

projekt publiczny
2014, Erdington Library Patio, Orphanage Rd, Birmingham, B24 9HP, UK

Wszystkowidzące oko

projekt publiczny
2013, Museu Nacional do Conjunto Cultural da República Esplanada dos Ministérios Setor Cultural Sul, Lote 2, 70070150 Brasília / Brazylia

Dziecko Peterborough

projekt publiczny, film 30'
2012, Peterborough, UK

Wymuszając cud

projekt publiczny
2012, Frieze London

Urodzona w Berlinie

projekt-biografia, film, 20', kolaż
2012, Berlin

Benjamin w Konyi

książka, projekt publiczny, paradokument, fotografia, tapeta/rysunek
2010, Konya, Turcja [projekt publiczny]

Rydwan

projekt publiczny, film, rysunki
2010, The Showroom, Londyn, okolice Church Street / Edgware Road (w ramach projektu Estrangement)

Wirnik

projekt publiczny
2009, Wisła w Warszawie (w ramach projektu Zniknij nad Wisłą)

Wodnik

projekt publiczny, ujście rzeki Wilgi do Wisły, Kraków
2009, w ramach festiwalu Art Boom

Camping Jenin

warsztaty z grupą sześciu chłopców; wideo, 34'
2008, Freedom Theatre, obóz dla uchodźców w Dżenin, Zachodni Brzeg, Palestyna; Galeria Kronika, Bytom

Linie lotnicze

projekt publiczny, dwukanałowa projekcja wideo, 23'
2008, Galeria Trafo, Budapeszt, Węgry

Minaret

projekt publiczny [niezrealizowany], www.minaret.art.pl
2009-2011, postindustrialny komin przekształcony w minaret, skrzyżowanie ul.Estkowskiego i ul.Garbary, Poznań

Azyl dla uchodźców w Uhyst

projekt publiczny, fotografie
2008, Uhyst, Niemcy

Spluwaczka

projekt publiczny, obiekt
2008, Plac Konstytucji, Warszawa

Dotleniacz

projekt publiczny
2007, Plac Grzybowski, Warszawa; Centrum Sztuki Współczesnej, Zamek Ujazdowski

Wulkan Umeå

projekt publiczny [niezrealizowany]
2006, Galeria Verkligheten, Umeå, Szwecja

Wyjście. Czekając na 624 pracowników Muzeum

projekt publiczny
2005, Muzeum Narodowe w Krakowie, krakowskie Błonia

Przejażdżka wokół Wyspy Wojny

projekt publiczny
2004, Belgrad, Serbia

Hello

wydarzenie, wideo, 9 min
2004, Passage de Retz, Paryż

Tylko miłość

projekt publiczny, wideo, 11min
2004, Szpital Wolski, Warszawa

Dwadzieścia dwa zlecenia

projekt publiczny, opowieść w obrazkach (slide show), 47min
2003-2005,

Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich

projekt publiczny
2002>>, sztuczna palma umieszczona na skrzyżowaniu Alej Jerozolimskich i ulicy Nowy Świat w Warszawie

Dziennik snów

projekt publiczny
2001, Galeria XX1, Warszawa

Nie ma oznak nadchodzącej śmierci

wydarzenie
1995, Nowy Jork, USA

Artystka wchodzi w kolejne konteksty i posługując się obowiązującymi w nich kodami unaocznia przestrzenie relacji fizycznych i społecznych. Zobaczona na nowo przestrzeń umożliwia po prostu bycie w niej obok siebie rozmaitych osób i narracji. Przedsięwzięcia Rajkowskiej mają przemieszczania starych znaczeń, dostrzegania nowych szczelin, dosłuchiwania się nowych wibracji. W tym sensie jej strategia bliska jest podejściu, które proponują Gilles Deleuze i Felix Guattari. Artystka rozpoczyna od wejścia na terytorium na pierwszy rzut oka oswojone, zdefiniowane. Po czym bez narzucania jakichś gotowych kategorii interpretacyjnych uruchamia proces deterytorializacji, aktywuje linie umożliwiające wyjście, rekonfigurację. Jak powiedzieliby filozofowie: "rozpuszcza tożsamość miejsca", sprawia, że "kiedy wrócimy, nikt nas już nie rozpozna".

Jest to możliwe dzięki specyficznej modalności działań Rajkowskiej. Można ją zrozumieć odwołując się do pojęcia "zdarzenia" (event) Jacques'a Derridy. Zdarzenia, czyli czegoś, co było niemożliwe do pomyślenia, a mimo to się zdarzyło. Czegoś, co działa w trybie "być może", lecz już nie możliwości. Artystka aktualizuje to "być może" uruchamiając proces współformułowania przestrzeni zdarzenia przez ludzi znajdujących się w jej zasięgu. Zdaje się na nich, na ich reakcje, "nie wiedząc co zrobić następnie".

W tym kontekście warto przywołać wypowiedź Bojany Pejic, która w odniesieniu do sztuki publicznej podkreśla zasadniczą różnicę pomiędzy mówieniem ludziom, co mają myśleć, a umożliwianiem im myślenia. Pozwala to zrozumieć kolejny element praktyki Rajkowskiej. Improwizacyjna formuła działania zakłada bowiem nierealność kontroli artystki nad przebiegiem uruchomionych przez nią procesów. To zaś wystawia jej projekty na ryzyko porażki. Jak w wypadku palmy, która po wielu latach walki o jej utrzymanie najprawdopodobniej zostanie zdemontowana w związku z brakiem wsparcia władz miasta. Jak w wypadku wulkanu, który prawdopodobnie nie zostanie zrealizowany ze względu na wysokie koszty jego konstrukcji. Czy jak w wypadku jednej z najważniejszych prac Rajkowskiej, filmu Maja Gordon jedzie do Chorzowa (2006). Jego bohaterka i współtwórczyni wraca do miasta, w którym się urodziła, w poszukiwaniu minionych miejsc, ludzi i wydarzeń, ale też i siebie samej. Pamięć ma być pretekstem do świadomego konstruowania aktualnej tożsamości. Jednak mimo licznych deklaracji gotowości poddania się wiwisekcji, Maja Gordon reprodukuje te same fasady i maski, co zwykle. A tym samym potwierdza, że czasami nic się nie dzieje, mimo, że bardzo by się chciało, żeby coś się wydarzyło.

Magda Raczyńska