bio

Joanna Rajkowska, artystka wizualna, urodzona w 1968 roku, w Bydgoszczy, mieszka i pracuje w Warszawie i Londynie.

Rajkowska studiowała malarstwo ścienne na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego, którą ukończyła dylomem magistra w 1993 roku. Rok wcześniej otrzymała dyplom magistra z historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Artystka rozszerzyła swoją edukację studiując na nowojorskim uniwersytecie SUNY w ramach programu Studio Semester Programme w 1994 i 1995 roku.
 

Rajkowska jest artystką wszechstronną, jednak jej najbardziej znane prace to projekty publiczne. Aby je zbudować, artystka wykorzystuje realnie istniejące miejsca, energie, organizmy i materiały. Są to zarówno miejsca, jak i pasaże, instalacje, i sytuacje efemeryczne. Używa przy tym elementów tak różnorodnych jak rośliny, budynki, obiekty znalezione, wodę czy dym.

Od-swajanie, od-człowieczanie i budowanie relacji to metody, które Rajkowska stosuje najczęściej. Jej celem jest ograniczenie działalności człowieka, pomnożenie podmiotów sprawczych oraz ludzkich i nie-ludzkich relacji. Wynikiem jej pracy są zarówno osie urbanistyczne i projekty architektoniczne, geologiczne fantazje, odkrywki archeologiczne, a także rzeźby podwodne. W ramach projektów publicznych, jak i poza nimi, Rajkowska produkuje filmy, fotografie i modele.

Większość jej projektów powstaje, żyje i starzeje się w przestrzeni publicznej, dlatego ich materia to nie tylko materia wszelkich bytów, organicznych i nieorganicznych, wchodzących w ich skład, ale również ich skomplikowane relacje. Artystka traktuje swoje projekty jak organizmy, skupiając się na życiu materii w jej molekularnym czy też komórkowym wymiarze, na cyklach życiowych, wzroście i starzeniu się. W przekonaniu, że ludzie, jako gatunek, nie byli w stanie utworzyć żywotnej, zrównoważonej kultury, artystka często zestawia ze sobą (ludzkie) konteksty historyczne i socjopolityczne z życiem innych gatunków. Jej praca wizualizuje i kwestionuje dychotomię rodziału natury i kultury, co nierzadko łączy się z mocno wyczuwalną nutą rozczarowania.

Jako kobieta i matka, w swej pracy często wykorzystuje swoje ciało, biologiczną maszynę i zarazem narzędzie poznawcze, które pozwala jej wyczuwać i rozumieć warunki pracy: energie miejsc, skał, budynków czy roślin. Choroba, słabość i niewydolność żyjącego ciała jest bardzo często tłem jej pracy, które Rajkowska traktuje jako płodny grunt potencjalności raczej niż niemożność. Wprowadzenie tego co słabe, kobiece i rozpoznające granice (w przeciwieństwie do nieograniczonej potencji i ekspansji) do przestrzeni publicznej oraz przekraczanie granic publicznego i prywatnego są najbardziej kontrowersyjną stroną działalności artystki.

Jej projekty publiczne obejmują współpracę z takimi instytucjami jak CSW Zamek Ujazdowski (2007, Dotleniacz, Polska), Galeria Trafo (208, Linie lotnicze, Węgry), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2009, Wąwóz, Polska), The Showroom (2010, Rydwan, UK), British Council (2010, Benjamin w Konyi, Turcja), VII Berlińskie Biennale (2012, Urodzona w Berlinie, Niemcy), Royal Society of Arts, Citizen Power Peterborough programme’s Arts and Social Change, Arts Council England (2012, Dziecko Peterborough, UK), Frieze Projects 2012 (2012, Wymuszając cud, UK) i Institute for Contemporary Ideas and Art (2014, Dywan, Szwecja).
 

Jej najbardziej znanym projektem pozostają Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich, 2002, projekt, który stał się jednym z symboli Warszawy.
Artystka otrzymała cenioną w Polsce nagrodę przyznawaną przez tygodnik „Polityka” - Paszport Polityki - w 2007 roku za "niezwykłe projekty realizowane w przestrzeni publicznej, za wyciąganie ręki w kierunku błąkającego się po mieście człowieka" oraz Nagrodę Wielką Fundacji Kultury Polskiej za całokształt twórczości.